Organisaties in beeld: Cybersoek: Waar digitale vaardigheden en mensen samenkomen

Om onze partners in de stad beter te leren kennen en te zien waar zij zich dagelijks voor inzetten, gaan we iedere maand met een partner in gesprek. Deze maand een interview met Heleen Snoep en Marita Bon, programmacoördinatoren bij Cybersoek.

Tekst: Rudmer Fijlstra

Heleen en Marita vormen twee belangrijke schakels binnen Cybersoek. Samen begeleiden ze deelnemers en vrijwilligers, onderhouden ze het netwerk en zorgen ze dat iedereen die binnenkomt de juiste ondersteuning krijgt.

Internet, digitale vaardigheden en alles wat daarbij komt kijken

Cybersoek bestaat inmiddels bijna 25 jaar en begon ooit als een zogeheten ‘digitaal trapveldje.’ “Toen had nog bijna niemand een computer thuis,” vertelt Marita. “Mensen konden bij ons kennismaken met internet en computers. De aanname was dat veel mensen anders buiten de boot zouden vallen.” Dat idee is nog steeds actueel: Cybersoek is uitgegroeid tot een laagdrempelige plek waar Amsterdammers terechtkunnen voor vragen over internet, digitale vaardigheden en alles wat daarbij komt kijken.

Zorgen dat iedereen mee kan doen

Door de jaren heen is de digitale wereld ingrijpend veranderd – en Cybersoek groeide mee. Mensen worden steeds meer geacht om online hun zaken te regelen. Denk aan contact met de huisarts, het patiëntendossier, bankzaken, een woning zoeken of onderwijs. “Veel mensen vinden dat lastig,” zegt Marita. Daarom biedt Cybersoek digitale ondersteuning via cursussen, workshops, taalprogramma’s en vrije inloop. Het doel is altijd hetzelfde: zorgen dat iedereen mee kan doen.

Van cybercafé tot laptopuitgifte

Het bekendste programma van Cybersoek is het cybercafé, waar mensen zonder afspraak kunnen binnenlopen met hun digitale vragen. “Hier in Oost kan dat vier dagen per week,” zegt Marita. Daarnaast is er twee keer per week een taalcafé, dat volgens Heleen ontstond vanuit de behoeften in de wijk: “We zitten in een buurt met veel verschillende culturen en niet iedereen heeft onderwijs gevolgd. We merkten dat hier veel behoefte aan was.” Ook de Cyberbank is een groot succes. Daar kunnen Amsterdammers met een Stadspas voor twintig euro een opgeknapte laptop ophalen. “Het is een onwijs groot programma,” zegt Marita. “We knappen de laptops zelf op. Gemiddeld delen we er zo’n driehonderd per maand uit.”

Aanloop via verschillende kanalen

Veel deelnemers komen binnen via mond-tot-mondreclame. “Het is vaak via doorverwijzingen van organisaties zoals Prachtvrouw, de OBA, Meevaart of Archipel,” vertelt Marita. Heleen ziet hetzelfde bij het taalcafé: “Mensen die wat digitaal vaardiger zijn, vinden ons via de website van Leef en Leer. Maar mensen die dat minder zijn, komen echt via via – via de buurman, zoon of dochter, vriend of vriendin.” Voor het taalcafé is er zelfs een wachtlijst, al kunnen mensen voor het cybercafé gewoon binnenlopen.

Genoeg vrijwilligers

Waar veel organisaties worstelen met het vinden van vrijwilligers, geldt dat niet voor Cybersoek. Ze werken met een vast team van vijftien medewerkers en zo’n tachtig vrijwilligers, waarvan ongeveer de helft wekelijks actief is. “Omdat we in zo’n niche zitten met dat cyberaspect, is het vinden van vrijwilligers bij ons geen probleem,” zegt Marita. “Veel vrijwilligers komen uit de corporate wereld en willen naast hun werk iets maatschappelijks doen.” Heleen vult aan dat hetzelfde geldt voor taalvrijwilligers: “De helft is gepensioneerd. Die zien dit als een tweede thuis.” Regelmatig blijven vrijwilligers hangen na kennismaking via programma’s als NL Cares. De organisatie is bovendien constant in beweging, waardoor er steeds nieuwe rollen ontstaan.

Het netwerk onderhouden

Een van de kerntaken van Marita is het onderhouden van het netwerk. “Het is belangrijk dat deelnemers ons weten te vinden,” legt ze uit. “Daarom bezoek ik netwerkbijeenkomsten, onderhoud ik contacten en zorg ik ervoor dat verwijzingen soepel verlopen. Het belangrijkste is dat mensen hier goed geholpen worden. We hebben nu een sterk team dat heel digitaal vaardig is en het geduld kan opbrengen.”

Engelengeduld

Vrijwilligers spelen een sleutelrol in het succes van Cybersoek. Marita noemt een vrijwilliger die in het dagelijks leven werkzaam is bij ABN Amro: “Hij heeft zo’n enorm engelengeduld met mensen. Hij geeft mensen echt het vertrouwen terug.” Deze vrijwilliger ontwikkelde ook de workshop Veilig Online, die nu elk kwartaal bij De Nederlandsche Bank wordt gegeven.

Koutaba

Een ander indrukwekkend voorbeeld is Koutaba, een 21-jarige vrijwilliger uit Jemen die al anderhalf jaar bij Cybersoek actief is. Hij is, zoals Marita het beschrijft, ‘superenthousiast’, doet door de hele stad heen vrijwilligerswerk, volgt daarnaast zijn inburgeringstraject en gaat ook nog naar school. Marita: “Vorige week begeleidde hij een bezoek van de hele ambtelijke top van een ministerie waar ook de directeuren van de verschillende uitvoeringsinstanties onder vallen, zoals de IND en het gevangeniswezen. Hij leidde hen door de wijk en ze waren erg onder de indruk van hem. Het wrange is dat je dan iemand ziet die zóveel doet en zó betrokken is, maar die door de inburgeringsregels toch nog niet aan zijn studie kan beginnen.”

Nieuwe ontwikkelingen doorvoeren

Heleen is programmacoördinator voor het taalprogramma en stuurt een team van vijftien taaldocenten aan, waarvan twee NT2-docenten. “Ik zorg dat alles op de vloer aanwezig is zodat de lessen goed verlopen: ik regel het lesmateriaal, voer nieuwe methodes en boeken in, zorg dat het digitale aanbod beter aansluit op de taallessen, regel vervanging bij ziekte en verwerk nieuwe ontwikkelingen,” zegt Heleen. Een recent voorbeeld van die vernieuwing is een workshop die via Leef en Leer werd aangeboden. “In kleine groepjes kozen deelnemers een onderwerp om een liedje over te maken. Ze maakten eerst een songtekst op hun telefoon en daarna een liedje via Suno. Met ChatGPT konden ze de tekst laten checken: klopt het Nederlands, rijmt het goed?” Het is precies dat samenspel tussen taal en digitale vaardigheden dat Heleen in haar lessen steeds verder ontwikkelt.

Succesverhalen van deelnemers

De ontwikkelingen die Heleen bij deelnemers ziet, maken veel indruk. Ze vertelt over Zabra, een meisje uit Oeganda dat rond haar achttiende bij Cybersoek binnenkwam. “Ze was heel slim en leerde snel. Binnen anderhalf jaar haalde ze niveau B1 voor NT2-leerders. Dat is heel snel. Toen Zabra later een stageplek nodig had, hielpen onze taaldocenten haar aan een stage in een verzorgingshuis. Dit is een mooi voorbeeld van de netwerkfunctie in de praktijk.” Ook Unsal, afkomstig uit Turkije, is een deelnemer die eruit springt. “Hij is heel enthousiast en leergierig,” vertelt Heleen. “Hij wil graag in Nederland blijven en vroeg mij waar hij nog meer Nederlands kon leren. Ik liet hem de website van Leef en Leer zien, en inmiddels volgt hij elke dag taallessen op verschillende plekken in de stad.”

Een bijzondere plek om te werken

Cybersoek is voor zowel Heleen als Marita een bijzondere plek om te werken. Heleen: “Ik raak geïnspireerd door de verschillende soorten mensen, iedereen met zijn eigen achtergrond. Bij Cybersoek is er de ruimte om die persoonlijke verhalen te horen. Marita vult aan: “Het is waardevol om mensen goed te leren kennen en te zien hoe zij na verloop van tijd hun eigen expertise inzetten.” Heleen, die al meer dan twintig jaar bij Cybersoek werkt, vat het gevoel goed samen: “Dat je mensen ziet groeien en vertrouwen ziet krijgen, geeft heel veel voldoening’.